An Cuilitheann

EARRANN II

A Chuilithinn chreagaich an uabhais,
tha thusa mar rium dh’aindeoin fuathais.
A’ chiad la dhìrich mi do mhùr dubh
shaoil leam am Breitheanas bhith tùirling;
a’ chiad la phòg mi do ghruaidh
b’ e choimeas fiamh an Tuile Ruaidh;
a’ chiad la phòg mi do bheul
dh’fhosgail Iutharn a dhà ghiall;
a’ chiad là laigh mi air d’ uchd-sa
ar leam gum faca mi an luchdadh
aig na speuran troma, falbhaidh
gu crith sgriosail na talmhainn.
’S mi ruigheachd roinn-dhruim Bruach na Frìthe
nochd mi allaidheachd na tìre:
brat trom, dubh-dhearg air na neòil,
doineannachd nan gaoth ’nam beòil.
Mu bhàrr cearcall nan sgùrr iargalt
fosgladh lachdann anns an iarmailt
fo bhrat ìosal, dearg-dhubh, dùmhail
nan sgòth riabhach, dorcha, mùgach,
coitheanal uabhais nan dùilean,
cruinneachadh nan sian gu lùth-chleas.
Srannaich ghailleannach gach sgala
mu na biodan gruamach, allaidh,
crathadh is crith na h-osaig-èighich
mu bhaidealan gach creachainn lèithe,
sliosan is slèistean a’ Chuilithinn
lom, nochdte ri gleac an fhuirbidh,
gun de dh’fheòil orra ach an sgàirneach
a thilgeadh comhair a cinn ’na càrnaich
bho do chruachann ’s bho do ghlùinean
sìos gu grunnd nan glomhar ùdlaidh.
Ris an fhaobairne, Mac Cuilithinn,
cha robh Goll no Fionn no uilebheist
a dheachdadh le mac-meanmna daonnda
ach mar mhial air druim na daolaig
ri Cù Chulainn ’na arm-aodach.
Dè an coimeas glùn no calpa,
uchd, sliasaid no ghuala thalmhaidh
ri ballachan nan stalla gruamach
dubh le deigh no snighe fuaraidh,
ri uchdaich nam fireach àrda
’nan creagan uamharra bàrcadh
mar chìochan-màthar an t-saoghail
stòite ’s an cruinne-cè ri gaoladh.
Chunnaic mi Adharc an Sgùrr Dheirg
ag èirigh ann an dùbhlan feirg
anns an deifir bh’ air na speuran,
’s ’nan cathadh a thilgeil nan reultan
trianaid an Sgùmain air èirigh.

Air Sgùrr Dubh an Dà Bheinn
thàinig guth gum chluais a’ seinn,
Pàdraig Mòr ’s a cheòl a’ caoineadh
uile chlann a’ chinne-daonna.
Agus feasgar air a’ Ghàrsbheinn
bha ceòl eile ann a thàinig,
Maol Donn agus ùrlar sàth-ghaoil
a’ bristeadh cridhe nam fonn àlainn.
Ann an laighe geal na grèine
bha an àird an iar a’ toirt dom lèirsinn
lainnir a’ chuain air cùl Bharraigh
’s e ’g iathadh eileanan ar fala;
agus an t-Eilean mòr ’na shiantan
mar chunnacas le sùil na h-iargain
a nochd Aimeireaga ’s i ’g iarraidh
Grùla, Brunnal, Dà Chnoc Sgarrail,
a bhàrc am plosgartaich na fala,
Diùrainis nan rubhachan àrda,
Minginis a’ bhroillich lànmhoir,
Bràcadal bhog nan cìoch-lag àlainn
gan nighe le falach-phòig an t-sàile;
agus Aird mhòr Shrath Shuardail,
sliasaid fhada rèidh nam fuar bheann,
fraoch is feur ’nan leugan shuas oirr’
mar chiabhan òr-laist’ ceann mo luaidhe.
’S ag èirigh bho roid Rubha ’n Dùnain
anns na tlàman geura cùbhraidh
gaol is bròn tuath na dùthcha
a sgapadh le beairteas an spùillidh.
Air na leathadan uaine
ceò na h-eachdraidh ga shuaineadh,
cridhe, fuil is feòil mo dhaoine
’nan trom-laighe air na raointean;
Minginis a’ cròdhadh le chèile
Bhatairnis agus Slèite,
Tròndairnis, Ratharsair is Rònaigh,
Diùrainis, an Srath is Sòdhaigh
anns a’ mhèath chiùran còmhla.
Agus trom air suain na frìthe
cruaidh-chàs is bochdainn nam mìltean
de thuath ’s de mhith-shluagh na tìre,
mo chàirdean is mo chuideachd fhìn iad.
Agus ged nach d’ rinn an càs-san
gaoir ghoirt saoghail na Spàinne
agus ged nach d’ rinn an dìol-san
brat fala air aodann na h-iarmailt,
mar chunnaic Marlowe fuil Chrìosda
agus Leonhardt fuil Liebknecht,
agus ged nach d’ fhuaradh fios
air oidhche challa an sgrios,
a ràinig gal saoghail a’ bhròin,
tuiteam nan Asturaidheach ’nan glòir,
b’ e ’n càs-san càs nan uile bhochd,
an cruaidh-chàs, a’ ghainne is an lochd
on mhealladh ìochdarain gach tìre
le uachdarain, le stàit ’s lagh sìobhalt
agus leis gach ioma strìopach
a reic an anam air a’ phrìs ud
a fhuair gallachan an t-saoghail
on bhuadhaich urrachan na maoine.

Seo latha eile air na slèibhtean
’s na h-Asturaidhich a-rithist air èirigh.
A Dhia, nach fhaicinn cruas an dùbhlain
air mill a’ Chuilithinn a’ tùirling!
O fheara ’s fheàrr air clàr an t-saoghail,
ged a tha ur dìol-se aognaidh,
thug sibh nàire do na gruaidhean
a dh’fhairich mòralachd ur cruadail
’s a dh’fhuiling cluinntinn mur deuchainn
fo fhòirneart, cealgaireachd is breugan.
Nach èireadh Sgurra dubh nan Gillean
’s gach sgùrr eile agus binnean
mar chùirn-chuimhne air bhur cruadal
agus air gaisge mhòir an uabhais!

Seo latha eile air na slèibhtean
’s na Sgitheanaich fhathast gun èirigh;
seo latha eile air na raointean
’s an t-Eilean Mòr a’ call a dhaoine;
seo latha eile breacadh iarmailt
nach toir sàsachadh dom iargain;
seo latha eile bristeadh fàire
nach fhaic an aoibhneas no an gàire;
seo latha eile ri mo shùilean
nach toir faochadh do na rùintean
a tha leantainn gach bliadhna
’s i a’ snàgadh gu a ciaradh.
Chan eil againne ar daoine
agus fir a’ Bhràighe air aomadh,
’s cha robh MacCruimein no MacMhuirich
ann am bliadhna no an uiridh;
agus ma ruigeas mi a màireach
bidh mo chuibhreann anns an tàmailt.

Seo latha eile air na slèibhtean
is Alba mhòr fo bhinn bhèistean,
a mìltean bhochdan air an spùilleadh,
air am mealladh ’nan cùis-bhùrta,
air am breugadh, air an ungadh
aig maithean is bùirdeasaich dhiadhaidh
tha deanamh bùirdeasach de Chrìosda.

Seo latha eile air na slèibhtean
is Alba gheal ’na brochan brèine,
Sasainn agus an Fhraing còmhla
air am mùchadh san aon òtraich,
a’ Ghearmailt mhòr ’na boile brèige,
’s an Spàinn ’na cladh an laigh an treuntas,
agus uachdarain nam Pòlach
nan culaidh-mhagaidh na Roinn-Eòrpa.

Tha solas-biorach air a’ mhòintich
’s chan eil ’na mhanadh an sòlas
ach casgairt, gort is murt is dòlas,
bristeadh cridhe ’s bàs an dòchais.

Och, a mhòinteach Mararabhlainn,
’s ann dhutsa bu dual na taibhsean,
Òir chuala tusa an cràdhghal
is Coire na Creiche ’na àraich
agus chuala tu an caoineadh
is Minginis a’ call a daoine.