Somhairle MacGill-Eain Air-loidhne
Bàrdachd
separator
 
Eachdraidh-beatha Bàrdachd Sgrìobhaidhean Lèirmheasach Leabhar-chlàr Companaich Litreachail eadar-nàiseanta Foillsichidhean Duaisean agus Urraman Clàr-eachdraidh
img
Urras Shomhairle
An t-Urras
Eachdraidh
Na h-Urrasairean
Obair an Urrais
Bòrd Stiùiridh
Partners Awards for All Comunn na Gàidhlig Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Sabhal Mòr Ostaig Scottish Arts Council Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Awards for All Comunn na Gàidhlig Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Awards for All Comunn na Gàidhlig Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Awards for All Comunn na Gàidhlig Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Awards for All Comunn na Gàidhlig Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Awards for All Comunn na Gàidhlig Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Sabhal Mòr Ostaig Awards for All Comunn na Gàidhlig Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Awards for All Comunn na Gàidhlig Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Awards for All Comunn na Gàidhlig Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig Scottish Arts Council Awards for All Comunn na Gàidhlig The PRS Foundation for New Music Gaelic Arts Highland 2007 Bòrd na Gàidhlig UK LEADER Gaelic Media Service Comunn na Gàidhlig
Naidheachd Gailearaidh Meadhanan Mapaichean Cuimhneachain

'

Gu h-ìosal gheibhear taghadh de na pròmh obraichean aig Somhairle MacGill-Eain:  airson liosta nas fharsainge de na h-obraichean foillsichte aige, faicibh an Leabhar-chlàr.

Mary Matheson – Sorley MacLean’s grandmother c.1912
Somhairle MacGill-Eain agus Robert Garioch.  17 Poems for 6d: ann an Gàidhlig, Albais agus Beurla.   [Dùn Èideann: Clò Chalmers],1940.

Nuair a thill e a Dhùn Èideann an 1939, dh’ ùraich Somhairle MacGill-Eain a chàirdeas leis a’ bhàrd, Robert Garioch, a bhuineadh do Dhùn Èideann. Anns an Fhaoilleach 1940 nochd leabhran beag de na dàin aig Somhairle MacGill-Eain agus aig Robert Garioch, air an clo-bhualadh air clò-làimhe a bh’ aig Garioch fhèin, agus air an cur a-mach bho ‘Chlò Chalmers’. Anns an leabhran bha ochd dàin ann an Gàidhlig le Somhairle MacGill-Eain, sia dàin ann an Albais agus a dhà ann am Beurla le Robert Garioch, agus eadar-theangachadh le Robert Garioch air Dàin III le MacGill-Eain, ‘Cha do chuireadh de bhuaireadh riamh’. B’ iad na h-ochd dàin le Somhairle MacGill-Eain, ceithir dàin à ‘Dàin do Eimhir’ (XXIX. IV, XIV agus III), earrann às ‘An Cuilithionn’, ‘Trì Slighean’coisrigte don bhàrd Ùisdean MacDhiarmaid, ‘A’ Chorra-ghritheach’ agus ‘An t-Eilean. Tha lethbhreacan den leabhran seo glè ainneamh.

Mary Matheson – Sorley MacLean’s grandmother c.1912
Somhairle MacGill-Eain agus Robert Garioch.  Seventeen Poems for Sixpence.  Dùn Èideann:  Clò Chalmers, 1940.

Chaidh an dàrna lethbhreac de 17 Poems for 6d fhoillseachadh beagan sheachdainean às dèidh a’ chiad fhear le ceartachaidhean, agus fon tiotal Seventeen Poems for Sixpence.  Bha còig dàin ann bho ‘Dàin do Eimhir’ (III, IV, XIV, XV agus XXIX) agus an dreach Albais aig Robert Garioch de Dàin III.  Nochd lèirmheas den leabhran anns The New Alliance Ògmhios/Iuchar 1940.  Sgrìobh an lèirmheasaiche gun urra: ‘Bhiodh neach a’ sùileachadh gur e leabhar cruthachadh-eachdraidh a bhiodh an seo….’

Mary Matheson – Sorley MacLean’s grandmother c.1912
Somhairle MacGill-Eain.  Dàin do Eimhir agus Dàin Eile.  Uilleam MacIllFhaolain: Glaschu, 1943.

Nuair a chuireadh Somhairle MacGill-Eain a-null thairis dhan Chogadh an 1941, dh’ fhàg e na dàin aige aig Douglas Young, a bh’ air tairgsinn foillsichear a lorg dhaibh.  Nuair a chuireadh Douglas Young dhan phrìosan, ghabh an t-Urr. Iain MacEacharna an dleasdanas os làimh.  Bha an leabhar deiseil airson a cheartachadh nuair a thill Somhairle MacGill-Eain air ais a Shasainn, a’ dol am feabhas bho lotan-cogaidh, anns A’ Mhàrt 1943.  Ghabh Uilleam MacIllFhaolain, am foillsichear an Glaschu, cùram a’ bhàrdachd fhoillseachadh, le taic-airgid bho Urras Catherine McCaig, agus nochd e tràth anns an t-Samhain 1943, le ro-ràdh goirid le Douglas Young, agus dealbhan leis an neach-ealain Albannach William Crosbie.  Bha an leabhar air a roinn ann an dà earrann: ‘Dàin do Eimhir’, dà fhichead ’s a h-ochd dàn gaoil àireamh I gu LX, ach le beàrnan cudromach; agus ‘Dàin Eile’ cuid de na dàin air an eadar-theangachadh gu Beurla.  Nuair a chaidh fhoillseachadh, fhuair an obair an deagh chuid de lèirmheasan fàbharach.

Mary Matheson – Sorley MacLean’s grandmother c.1912
Somhairle MacGill-Eain., Poems to Eimhir, translated from Gaelic by Iain Crichton Smith. Lunnainn: Victor Gollancz, 1971.

B’ e foillseachadh glè chudromach a bha anns an eadar-theangachadh Bheurla aig Iain Mac a’ Ghobhainn air sia deug air fhichead de na dàin bhon t-sreath ‘Dàin do Eimhir’ anns an t-seagh gun tug e na dàin aig Somhairle MacGill-Eain gu aire leughadairean aig nach robh Gàidhlig.  Chaidh deasachadh, le còmhdach bog, de na h-eadar-theangachaidhean aig Mac a’ Ghobhainn fhoillseachadh anns an aon bhliadhna anns an t-sreath Northern House Pamphlet Poets (àireamh 15).

Mary Matheson – Sorley MacLean’s grandmother c.1912
Somhairle MacGill-Eain/Sorley MacLean.  Reothairt is Conntraigh: Taghadh de Dhàin 1932-72/ Spring tide and Neap tide: Selected Poems 1932-72. Dùn Èideann: Canongate, 1977.

An 1977, nochd a’ chiad chruinneachadh mòr de dh’obair a’ bhàird, le dàin a thagh e fhèin agus le na h-eadar-theangachaidhean Beurla aige fhèin.  Bha  na dàin air an sgrìobhadh eadar 1932 agus 1972, le mu dhà fhichead dàn bhon t-sreath ‘Dàin do Eimhir’, agus mu dheich air fhichead dàn a sgrìobh e an dèidh sin (air am foillseachadh mar-thà ann an leabhraichean agus ann an ràitheachain).  Anns an lethbhreac seo bha an t-eadar-dhealachadh eadar na ‘Dàin’ agus dàin eile air a chur an dàrna taobh, agus bha na dàin air an cur bho dhiofar cinn.  Bha dà dhàn ùr na measg a’ bharrachd: ‘Dol an Iar’ agus ‘Soluis’.  B’ e an clò-bhualaiche agus dealbhadair leabhraichean, Ruairi MacIllEathain, a dhealbh an còmhdach airson an leabhair seo a bh’ air a riochdachadh cho eireachdail.

Mary Matheson – Sorley MacLean’s grandmother c.1912
Somhairle MacGill-Eain/Sorley MacLean.  O Choille gu Bearradh/From Wood to Ridge:  Collected Poems in Gaelic and English.  Manchester: Carcanet, 1989.

Chaidh na Dàin Chruinnichte aig Somhairle MacGill-Eain ann an Gàidhlig, leis na h-eadar-theangachaidhean Beurla aige fhèin, am foillseachadh an toiseach an 1989 le Carcanet, foillsichear a bha suidhichte ann am Manchester. Tha na dàin air an cur an òrdugh a rèir is cuin a chaidh an sgrìobhadh, agus tha tiotal air cuid de na h-earrannan, mar eisimpleir, ‘An Tràigh Thathaich’, An Dùbhlachd 1939-An t-Iuchar 1941 agus ‘An Ìomhaigh Bhriste’, An Lùnastal 1941- An Giblean 1944.  Tha ro-ràdh anns an leabhar a sgrìobh am bàrd fhèin far a bheil e ag innse gu mionaideach dè na rudan a thug buaidh, na bu tràithe, air a’ bhàrdachd aige.

Mary Matheson – Sorley MacLean’s grandmother c.1912
Somhairle MacGill-Eain/Sorley MacLean.  O Choille gu Bearradh/From Wood to Ridge:  Collected Poems in Gaelic and in English translation. Manchester agus Dùn Èideann: Carcanet/Birlinn, 1999.

Chuir Carcanet agus Birlinn, foillsichear a tha suidhichte an Dùn Èideann, a-mach lethbhreac de na Dàin Chruinnichte air an ath-sgrùdadh agus air an ceartachadh, an 1999, trì bliadhna às dèidh bàs a’ bhàird an 1996.  Tha an ro-ràdh, a sgrìobh am bàrd dhan lethbhreac aig Carcanet an 1989, anns an lethbhreac seo a’ bharrachd.

Mary Matheson – Sorley MacLean’s grandmother c.1912
Somhairle MacGill-Eain/Sorley MacLean.  Dàin do Eimhir, deas. le Christopher Whyte. Glasgow: The Association of Scottish Literary Studies (ASLS)’ 2002.

Seo an lethbhreac ùghdarrasach den t-sreath de dhàin gaoil, ‘Dàin do Eimhir’, le ro-ràdh farsaing agus cunntas mhionaideach air na dàin le Christopher Whyte, bàrd agus sgoilear Gàidhlig.  Tha an lethbhreac a’ toirt còmhla a h-uile fear ach a h-aon den t-sreath dhàin ‘Dàin do Eimhir’, a’ bharrachd air sia dàin nach do nochd ann an clò roimhe seo.


Foillseachaidhean ann an Clò

Somhairle MacGill-Eain/Sorley MacLean.  O Choille gu Bearradh/From Wood to Ridge:  Collected Poems in Gaelic and in English translation. Manchester agus Dùn Èideann: Carcanet/Birlinn, 1999: www.carcanet.co.uk

Somhairle: Dàin is Deilbh: a Celebration on the 80th Birthday of Sorley MacLean, deas. Aonghas Pàdraig Caimbeul. Steòrnabhagh: Acair, 1991: www.acairbooks.com

Ris a’ Bhruthaich: The Criticism and Prose Writings of Sorley MacLean, deas. Uilleam MacGillIosa.  Steòrnabhagh: Acair, 1985: www.acairbooks.com

Dùthchas nan Gàidheal: Selected Essays of John MacInnes, deas. Michael Newton. [Le trì aistidhean mu obair Shomhairle MhicGill-Eain]. Dùn Èideann: Birlinn, 2006: www.birlinn.co.uk

Leabhar ùr ri thighinn

Dàin do Eimhir, deas. Christopher Whyte. Birlinn, Dùn Èideann. ISBN: 1 84697 025 3. Latha foillseachaidh: An Lùnastal 2007.


Dàin a rèir an ainm

Gailearaidh
'
'
'
'
'
'
   
'